Verbinding en saamhorigheid in een moderne wereld: eenvoudiger leven zonder stress. Lees hier hoe de gemeenschap op de Balkan ons in het Westen inspireert!
In NL is alles geregeld. Je hebt elkaar niet nodig. Het gezegde ‘liever een goede buur dan een verre vriend’ is in verval geraakt. Die verre vriend is dichterbij gehaald met technologie maar met diezelfde technologie is die goeie buur niet meer nodig.
Oplossingen te koop: online verbinding
Overvloed van geld en koopbare mogelijkheden heeft ons onbewust in krapte van verbinding en saamhorigheid gebracht. Alles is one-click-away: lekkende leidingen? Een snelle Google search en je regelt een loodgieter op afroep. Je badkamer aanpassen aan je nieuwe wensen? Met een aannemer heb je in 1 klap toegang tot een professionele tegelzetter, en wordt je douche geïnstalleerd. Geen nood aan die buurman op de hoek die prima weet hoe de leidingen gefreest worden in je muur of die zwager die handig is met stucwerk. Mentaal in een dip geraakt? Zelfs die verre vriend die een video call van je vandaan is krijgt vaak alleen het mooie schoongepoetste verhaal want vanuit de nieuwe overtuiging ‘je moet jezelf redden’ klikken we op internet de dichtsbijzijnde therapeut aan voor een sessie.
Wat een gemak!
En dan rijd je met een volgepakte verhuisbus naar de Balkan. De volgende dag sta je, vermoeid van het inpakken en rijden, met ontgoocheling te kijken naar de inhoud ervan die nog naar binnen gesjouwd moet worden…
Verbinding en saamhorigheid
Nog voor we wegreden uit ons kikkerlandje hadden buren al rondgebeld en iemand van twee bergen verderop geregeld om te helpen sjouwen. En je denkt toch niet dat de buurman van 50 meter verderop rustig aan zijn koffie blijft sippen, toekijkend hoe we aan het werk gaan?
Op de badslippers komt hij aangewandeld en maakt met handgebaren duidelijk dat hij mij niet gaat laten tillen. Duwt me vriendelijk aan de kant om me duidelijk te maken dat ik aan míjn koffie kan gaan. Nog geen 1,5 uur later staat er 20 kuub aan huisraad binnen.
In de ‘pauza’ worden halve liters bier tevoorschijn getoverd en komen de verhalen. We worden geïntroduceerd in de historie van onze omgeving. De oorlog is hier nog steeds zichtbaar; ook ons huis heeft de nodige kogelgaten die getuigen van de strijd die heeft plaatsgevonden in de jaren ’90.
De buurmannen vertellen over de frontlinie die dwars door het stadje liep. De school die van de ene op de andere dag van veilige haven voor leerlingen transformeerde naar coördinatieplek voor de verdediging. De trainingskampen die aan de kust werden gehouden voor de pubers van diezelfde school.
Ik werd er stil van en luisterde naar de woorden, keek hoe wonden die opgelopen waren in die strijd, werden aangewezen op het lijf.
Diepgeworteld samen zijn
En dat die verbinding en saamhorigheid leidt tot het kunnen doen van grotere, belangrijkere dingen in het leven dan een busje uitpakken voor een stel nieuwelingen, wordt langzaam duidelijk. Deze gemeenschap staat voor elkaar. In de basis. In de kern.
Overleving is een rauw element van het dagelijks leven. De economische situatie van deze regio is getekend door schaarste en krapte. Veel van onze dorpsgenoten moeten rondkomen van bedragen tussen de €200 tot €500 per maand. Een sociaal vangnet bestaat niet of is te karig. Maar deze schaarste biedt een tegenstrijdige verrijking die onbetaalbaar is: hecht en verbonden samenleven.
De storm des levens samen trotseren
Vorig jaar in de zomer woedde een fikse storm door het gebied. Bossen verloren bomen, huizen verloren daken, een dorp heeft bijna een maand zonder stroomvoorziening gezeten. In de herfst die daaropvolgde merkte iemand op dat het dak van het huisje van een oudere dame nog steeds niet gerepareerd was. De winter was in aantocht, iedereen hier kent de waarde van warmte. Om te overleven.
Een oproep om deze bejaarde dorpsgenoot bij te staan volgde. Niet te verwarren met een blitse crowdfunding om een aannemer in te kunnen huren om het huis te renoveren. Een groepje mensen was snel bij elkaar verzameld en de taken werden verdeeld. De vrouwen hielden het ietwat mentaal door ouderdom uitgedaagde dametje bezig, zodat de mannen de schade konden opnemen en de benodigde materialen in te slaan. De bewoonster voelde zich niet op haar gemakt bij mannelijk bezoek. Dus gingen de bouwers zo ver om de beschadigde buitenmuur te voorzien van een extra deur, zodat via de nieuwe achteringang de reparatie van het dak kon beginnen.
In 1 week tijd was het huisje winterklaar en werd haar houtvoorraad aangevuld.
Geen spotlight voor de afzender
In het Westen zie je dit soort berichten nauwelijks en áls je ze tegenkomt is het vaak vanuit het belang en de behoefte om de weldoener van aandacht of likes te voorzien.
Hier leidt de behoefte om de ontvanger van eten, drinken, warmte en een veilige plek te voorzien. Zelfs de nieuwelingen.
De ochtend na het uitpakdagje liep ik met mijn latte macchiato de voordeur uit, het ochtendzonnetje in. Genietend van de gewonnen extra dagen: niet de geplande 3 dagen moeten zweten om alles droog te hebben staan, maar slechts die 1,5 uur in gezelligheid van buren.
Een westerse berekening:
- ik had geen geld uitgegeven aan een online gezochte dienst
- ik had in minder tijd de klus kunnen afstrepen op mijn to do lijst
- ik had plots niet maar 2 dagen om te genieten van mijn korte verblijf in Kroatië voor ik weer terug moest rijden, maar 4
Maar onbetaalbaar en veel waardevoller… Ik had verbinding gelegd met mijn buren en mocht onvoorwaardelijk ontvangen wat zij net zo onvoorwaardelijk bereid waren te geven: hun tijd en aandacht.
In verbinding leven is gezien worden
Plots viel mijn oog op een mandje. Een mandje vol met oogst uit iemands moestuin. Op het bankje naast de voordeur. Het tuinhek was nog open.
Van wie? Geen idee. Afzender onbekend. Maar de intentie van de afzender kwam binnen: zorgzaamheid en een warm welkom. Die Nederlanders met hun overwoekerde achterstallige moestuin hadden nog niets te eten…
Met tranen in de ogen ging ik zitten. Op dat bankje. Naast het mandje met tomaten, aubergine, prei, ui en knoflook.
Ik mocht ontspannen en aarden. Ik mocht zijn. Zonder opsmuk en ego. Zonder dat iemand een spotlight opeist. Gewoon, alleen maar zijn. Is dat niet waar het merendeel van onze generatie voor in mentale spanningen terecht komen? Mogen zijn, zonder er iets voor te moeten doen, prestatiedwang of bewijsdrang? Gezien worden. Gehoord worden. Jezelf mogen zijn, mogen ontvangen wie de ander is. Zonder bedoeling, onzichtbare eigenbelangen of vooropgezet plan. Voelen dat je er bent, omdat je gezien wordt.
Koffie en saamhorigheid in ere herstellen
In Kroatië is koffie heilig. Het momentje samen. Niet alleen voor mensen in je inner circle. Juist met mensen die je nog niet zo goed kent. Zoals ik al eerder hier schreef kreeg ik van een Kroatische vriend het meest kostbare advies: ‘Sla nooit de uitnodiging voor een koffie af, Arlet!’. Tijdens dat kopje koffie worden verbindingen gelegd. Waaruit samen leven, samen werken en samen delen en creëren volgen.
In dat ene schepje caffeïne vallen Verbinding + Saamhorigheid + Gemeenschap + Eenvoudig leven + Balans tussen werk en leven + Back to basics + Ontspannen leven ofwel Slow living + Rust midden in de gehaaste ratrace + Leven in balans samen.
Wij Nederlanders zijn van de koffie. Van Multatuli tot de bekende reclames van meneer Egberts die ons herinneren aan onze eigen Hollandse koffiemomentjes. Ook ons potje koffie stamt af van heiligheid.
Helaas. We slaan ze steeds meer over en er moeten tegenwoordig agenda’s getrokken worden om coffee-dates te prikken met vrienden.
En nu wij, in Nederlandse drukte!
Heb jij je telefoon in de hand om een koopbare dienst te klikken? Snel tussen de bedrijven door? Leg het weg. Pak je ouderwetse adresboekje en glijdt met je vinger langs de contacten van je eigen kring. Stuur niet een berichtje maar bel, ga langs! Vraag om hulp en vul de kleine pauzes tijdens het klaren van de klus met koffiemomentjes. Zie elkaar, hoor elkaar.
Mis jij een ei voor je recept? Fiets niet snel naar de supermarkt op de hoek maar bel aan bij je buurvrouw! Neem het ei niet bij de voordeur in ontvangst maar houd tijd vrij voor het koffieleutmomentje dat je samen onverwacht deelt.
Is de heg van de buurman uitgedijt tot halverwege de stoep? Bel aan met je snoeischaar in de hand en start met knippen. Heel misschien mag je deelgenoot zijn van zijn verhalen van het dorp in vroeger tijden toen jij nog in de luiers lag.
Geen tijd? Dat is een keuze.
Haast is een keuze.
Je planning is een keuze.
Je vasthouden aan die planning is een keuze.
Verbinden is een keuze.
Heb je een droog huis, een thermostaat, een veilig bed en eten in je koelkast? Dan heb je dus tijd voor koffie.
Ik sluit mijn laptop af. Ik ga op de koffie bij buren een paar bochten verderop in de bergen. Een koffie die altijd uitloopt in samen genieten van een uitgebreide Kroatische lunch. Samen mijmeren over de pracht van haar moestuin en het uitwisselen van de agenda van vieringen die in de omtrek worden gehouden waar ik graag met de kinderen aanhaak.
