Ieder seizoen verandert onze omgeving, hier in het groen. Dit eerste jaar zijn we aan de lopende band kadootjes aan het ontdekken. Zo bleek de dood uitziende boom naast de waterput een appelboom vol vruchten in de zomer en vonden we wel 10 (!) kersenbomen in het veld! We togen het groen in, gewapend met Google Lens en een mandje. Om alles vast te leggen en waar het kon, hebben we al wat kruiden (en kersen!) geoogst. Leven in overvloed… wie had dat gedacht, dat we ooit zouden geneeskrachtig zouden kunnen wildplukken in eigen tuin!
Lees hieronder wat we tegenkwamen, en hun geneeskrachtige eigenschappen.
We beginnen maar meteen met een disclaimer: wij nemen je mee op onze ontdekkingstocht. Dat betekent dat wij het allemaal nog aan het ontdekken zijn en álles wat we tegenkomen, verifiëren in boeken en bij internetbronnen. Maar wat onze ogen vaststellen, is wellicht nét niet het juiste! Ga vooral niet blind op ons oordeel af en verzeker jezelf ervan dat wat je in het wild plukt en nuttigt, geen negatieve effecten voor je gezondheid heeft!
Omdat we lang niet alles in 1 artikel kunnen beschrijven, is dit nummer 1 in de serie: ‘Geneeskrachtig wildplukken in eigen tuin’. Houd de website in de gaten want we gaan ook alle tincturen die we van de kruiden maken voor jullie in beeld brengen. Er staat nog heel wat aan recepten te trappelen om online te kunnen gaan!
De Grote Kattenstaart
De Grote Kattenstaart is een prachtige, overblijvende plant uit de familie Lythraceae. Ze groeit vanuit stevige wortelstokken en kan wel 150 cm hoog worden. De vierkante, vertakte stengels dragen lancetvormige, groene bladeren, en van juni tot september wordt de plant gesierd door dichte, langwerpige bloemaren vol roze tot paarse bloemen.
Deze bloemen trekken allerlei bestuivers aan, zoals bijen en vlinders – daar zijn onze fruitbomen héél blij mee! De Grote kattenstaart voelt zich het best thuis op vochtige plekken, zoals moerassen en langs waterkanten. Ons landgoed is niet moerassig en er loopt geen beekje door het veld, maar het is goed zo te weten dat het klimaat hier vochtig genoeg is!
In de traditionele geneeskunde wordt de Grote kattenstaart al eeuwenlang gebruikt. Vroeger werd hij op wonden aangebracht om de genezing te bevorderen en ook als gorgeldrank bij keelpijn ingezet.
Knoopkruid
Dit is Knoopkruid. Ook dit juweeltje bloeit tussen juni en september en kan tot 120 cm hoog worden. De kleurige paarsroze bloemen trekken bijen en andere bestuivers aan: nóg zo’n fijn bloemetje voor de fruitbomen! Omdat ze hiermee de biodiversiteit versterken is dit een plantje om in je achterhoofd te houden als je je (eetbare) siertuin bij-vriendelijker wil maken.
Knoopkruid helpt de bloedsuikerspiegel te verlagen, houdt de luchtwegen vrij van slijm en is een natuurlijke pijnstiller. In de vorm van een zalf kan het worden gebruikt bij huidklachten. De wortel van knoopkruid stimuleert bovendien de spijsvertering.
Historisch gezien werd knoopkruid in de volksgeneeskunde gebruikt voor verschillende kwaaltjes. Het werd ingezet bij spijsverteringsproblemen, wondverzorging en zelfs voor het verlagen van de bloedsuikerspiegel.
Gewone Brunel
Gewone Brunel (Prunella vulgaris) is een inheemse wilde plant die je overal in Europa kunt vinden, en misschien ook wel bij jou in de tuin! Gewone brunel zit boordevol bioactieve stoffen die een positieve impact kunnen hebben op je gezondheid, zoals antioxiderende, ontstekingsremmende en antimicrobiële effecten.
Deze meerjarige plant herken je aan zijn kleine, paarse bloemetjes en frisse groene blaadjes. Hij groeit op veel plekken, van weiden en graslanden tot bosranden en wegbermen. Prunella vulgaris is een echte overlever en doet het goed in gematigde klimaten over de hele wereld. En dus ook bij ons achter de schuren!
Al eeuwenlang wordt Gewone brunel in de traditionele geneeskunde gebruikt voor allerlei kwaaltjes. Denk aan keelpijn, hoest, wondjes, huidproblemen en zelfs maagklachten. Door zijn antimicrobiële eigenschappen werd het kruid ook vaak ingezet tegen infecties.
Duizendblad geoogst
Ik citeer voor een groot deel uit het boek van Marlies Engels: ‘Kruid en Mens’, een echte aanrader voor degene die niet alleen geïnteresseerd is in de praktische informatie en toepassingen van planten, maar ook hun plek in het grotere plaatje van het universum en de wereld van de mens.
Duizendblad bevordert de wondgenezing, werkt bloedzuiverend en bloedbaan herstellend. Duizendblad helpt bij het dichtslibben of de verkalking van de aderen en bij beschadiging van de vaten bij winterhanden en -voeten. Het kruid helpt bij maag- en darmklachten en het zorgt ervoor dat alle afvalstoffen afgevoerd worden.
En dan nu: de vrouwenklachten!
De theorie uit ‘Kruid en Mens’ vertelt dat Duizendblad inwerkt op de baarmoeder. Ze zorgt voor een soepel verloop van de menstruatie. Deze verloopt moeilijk, doordat het bloed vervuild is en doordat de hormonen niet helemaal goed hun werk doen. Duizendblad helpt niet alleen bij menstruatieklachten maar ook bij overgangsklachten, zoals opvliegers.
En. Dat. Is. Helemaal. Waar.
Zoals veel jongeren heeft ook dochterlief veel last van haar menstruatie. Ze trekt dan helemaal wit weg, haar lippen worden asgrauw en ik blijf dichtbij omdat iets me zegt dat zelfs flauwvallen tot de mogelijkheden behoort… De eerste ongesteldheid kwam vlak voor haar verjaardag in Kroatië.
Willem is van de categorie ‘buckle up & get a grip‘ maar één blik op Robijn, hangend aan de keukentafel met haar ogen op half zeven, deed hem rennen naar de inmiddels gedroogde bos Duizendblad in de gang. Terwijl hij wel 100 x vroeg of ze het nog wel volhield liet hij een theetje trekken. Niet gelogen: binnen een half uur liep ze alweer rond met haar eigen ietwat minder vlotte babbeltje. Duizendblad is onze all-time female-favourite!
Zo. Dit is het voor nu. De eerste in de serie ‘Geneeskrachtig wildplukken in eigen tuin’. Wie weet wat jij nu in je achtertuin opmerkt of tijdens je wandeling in de berm plots ziet staan!
Hoewel de in dit artikel beschreven geneeskundige toepassingen van planten door overlevering zijn doorgegeven en zich al vele malen voor de gebruikers zelf hebben bewezen, moet ik erbij vermelden dat er nog weinig wetenschappelijk bewijs is om de medicinale werking te ondersteunen. Verzeker jezelf ervan dat wat je in het wild plukt en nuttigt, geen negatieve effecten voor je gezondheid heeft!